نقد کتاب شقیقه های سفید ایوب آقاخانی

نقدی بر کتاب «شقیقه های سفید»، نوشته ی «ایوب آقاخانی» (1)

کتاب «شقیقه های سفید» توسط یکی از دوست های ارجمند و به بهانه ی حضور در جلسه ی نقد و بررسی این کتاب در کتاب خانه ی شهید باهنر شمیرانات، به من پیشنهاد شد .

بر خلاف تصوری که پیش از حضور در جلسه ی معرفی و نقد کتاب «شقیقه های سفید» داشتم، این جلسه با حضور حد اکثری (بیش از ظرفیت سالن برگزاری جلسه)  بر پا شد و با مشارکت فعالانه و تیزبینی خواننده های مختلف همراه بود. گرچه باور دارم که اگر محدودیت زمانی بر جلسه حاکم نبود و نویسنده هم در جلسه ی معرفی و نقد کتاب شقیقه های سفید حضور داشت، جلسه ی جذاب تری را تجربه می کردیم. جلسه ی معرفی و نقد کتاب شقیقه های سفید که با سخنرانی خانم مهسا پیروز فر، نویسنده و کارشناس ارشد ادبیات نمایشی و آقای امیر عطا جولایی، نویسنده، مدرس و دانشجوی دکتری پژوهش هنر، آغاز شد، با درج دیدگاه و نقطه نظر های مخاطب ها و عضو های مختلف کتاب خانه ی شهید باهنر شمیرانات، ادامه و پایان یافت.

گرچه دیدگاه و نقد های اساسی خود را در جلسه طرح کردم، ولی عدم حضور نویسنده و محدودیت زمانی، انگیزه ای شد تا مطلب های یاد شده در جلسه را بار دیگر و به شکلی گسترده در یادداشت پیش رو درج کنم.

معرفی کتاب شقیقه های سفید

کتاب شقیقه های سفید، داستان دختری به نام فهمیه را روایت می کند که در خانواده ای فقیر (هم از نظر مادی هم از نظر فرهنگی)، تولد و رشد یافته است و در سنی پایین، به عقد یک افغانی به نام نوذر در می آید که همین موضوع زندگی او را به چالش می کشد و دست خوش دگرگونی های اساسی می کند که شالوده ی داستان را تشکیل می دهند.

اگر نگاهی به پیشینه و رزومه ی ایوب آقا خانی، نویسنده ی کتاب شقیقه های سفید داشته باشید، نخستین موضوعی که توجه شما را به خود جلب می کند، فعالیت گسترده ی او در زمینه ی تئاتر و نمایشنامه نویسی است که البته به زعم نگارنده ی این سطور، همین موضوع نقطه های مثبت و البته منفی زیادی را برای کتاب شقیقه های سفید به همراه داشته است که در ادامه به آن ها می پردازم.

• صحنه پردازی های شگفت انگیز

کتاب از صحنه پردازی های شگفت انگیز و جذابی برخوردار است که به طور قطع می توان آن را متاثر از پیشینه ی تئاتری نویسنده (ایوب آقاخانی) و تجربه ی او در زمینه ی نمایشنامه نویسی دانست. صحنه های داستان به قدری دقیق، درست و جذاب خلق و پرداخته شده اند که گویی داستان هم چون فیلمی در مقابل دیدگان مخاطب در حال رخ دادن است.

• به چالش کشیدن نقش خانواده در ایجاد آینده ی فرزند

نگارنده در جای جای داستان شقیقه های سفید، به پیشینه و گذشته ی خانوادگی فهمیه اشاره می کند و می کوشد از این ره گذر، به این نتیجه دست پیدا کند که فقر فرهنگی، بی توجهی خانواده به فرزند و تحقیر فرزند، پیامدی جز تخریب آینده ی او و ایجاد شخصیتی ذلیل و حقیر، نخواهد داشت.

• برجسته ساختن نقش فقر فرهنگی در زوال انسان ها

اگر خوب به کتاب شقیقه های سفید ایوب آقا خانی، شخصیت های داستان و عامل رقم خوردن رویداد ها و شکل گیری سرنوشت انسان ها بنگریم، در پایان به این مهم می رسیم که ریشه و دلیل اساسی رویداد های تلخ داستان که شخصیت های داستان را با خود به قهقرا می کشاند، چیزی جز فقر فرهنگی نیست. بی توجهی خانوانده به فضا و محیط رشد فرزند، بی درس نگرفتن خانواده از خطا های گذشته، دخالت ندادن نقش و دیدگاه فرزند در رقم زدن سرنوشت خود و عامل های دیگر، همه دال بر فقر فرهنگی شدیدی هستند که خانواده های ایرانی با آن دست به گریبان هستند. گرچه شخصیت داستان با هر دو فقر مادی و فرهنگی دست به گریبان بود، ولی نگارنده پا را یک گام فراتر می گذارد و عنوان می کند که ثروت مادی هم بدون سرمایه ی فرهنگی، دستاوردی جز زوال و قهقرا نخواهد داشت.

• برجسته ساختن نقش نهاد های اجتماعی، ی و قانون گذار در رقم زدن سرنوشت انسان ها

در جای جای داستان، هیچ خبری از نهاد های اجتماعی، قانون گذار و ت گذار نیست و حتی خانواده ی فهیمه هم چندان به حقوق خود به عنوان انسان و نهاد خانواده آگاه نیستند و شاید هم چندان امیدی به کمک و رسیدگی نهاد های قانون گذار ندارند که البته همین مورد را در بخش سفر فهمیه به افغانستان و چالش های حقوقی که با آن ها درگیر می شود نیز می یابیم.

ادامه ی معرفی و نقد کتاب «شقیقه های سفید» نوشته ی «ایوب آقاخانی»، در پست بعدی .

کتاب ,داستان ,جلسه ,خانواده ,شقیقه ,فرهنگی ,کتاب «شقیقه ,قانون گذار ,کتاب شقیقه ,برجسته ساختن ,داشت برجسته ,داشت برجسته ساختن ,شهید باهنر شمیران منبع